Δεν έχει τύχει αντικείμενο ευρύτερου σχολιασμού ότι το Ιράν ακύρωσε δύο φορές τις προσευχές της Παρασκευής στα τζαμιά της χώρας ή ότι ο ίδιος ο θρησκευτικο-πολιτικός ηγέτης του Ιράν, Αγιατολά Αλί Χαμενεί, έχει ενθαρρύνει τους πολίτες της χώρας να εισακούσουν τις οδηγίες των ειδικών επιστημόνων και όχι των μουλάδων.
Γνωρίζουμε όμως, από τα Ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, ότι ο Αρχιεπίσκοπος της Νέας Υόρκης Ελπιδοφόρος έχει με μεγαλύτερη σαφήνεια, από ότι ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, ενθαρρύνει την αποχή από την λειτουργία στις εκκλησίες ενώ έχει αναγνωρίσει τον κίνδυνο μετάδοσης του κορωνοϊού από την Θεία Κοινωνία.
Γιατί; Επειδή οι αρθρογράφοι μας, και το ρεπορτάζ των ΜΜΕ, έκριναν ότι η αντιδιαστολή της ηγεσίας της Ορθοδοξίας, εντός και εκτός Ελλάδος, είναι η πλέον αποτελεσματική μέθοδος για να αναδείξουν τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού από τις καθιερωμένες πρακτικές της θρησκευτικής πίστης. Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξαν και οι επιτελείς του πρωθυπουργού, και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που διέρρευσαν στον τύπο τις συνομιλίες τους με τον Ελπιδοφόρο καθώς και την επιδοκιμασία τους της στάσης του. Δεν έχει σημασία αν το ποίμνιο του Ελπιδοφόρου αποτελείται από Έλληνες πολίτες ή όχι, και αν και πόσοι από αυτούς απέκτησαν το δικαίωμα ψήφου μετά την σχετική, πρόσφατη νομοθέτηση. Σημασία έχει ότι οι Ελληνοαμερικανοί είναι ομοεθνείς και ομόθρησκοι. Άρα η Αρχιεπισκοπή τους αποτελεί εγγενώς πειστικό και ισχυρό αντιπαράδειγμα στην δημόσια αντιπαράθεση που έχει ξεσπάσει όσον αφορά την ανάσχεση της εξάπλωσης του ιού και την παρεπόμενη αναστολή του τελετουργικού της ορθόδοξης πίστης στην χώρα μας.
Σχετικώς ελάχιστοι από εμάς γνωρίζουν το όνομα του ηγέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Δύσκολα όμως έχουμε αποφύγει να ακούσουμε, αυτές τις μέρες, τις συμβουλές και παραινέσεις, σχετικά με την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, του συμπολίτη μας, και ειδικού στην δημόσια υγεία στο London School of Economics, Ηλία Μόσιαλου.
Ο Ηλίας Μόσιαλος, όπως άλλοι επιφανείς τεχνοκράτες της διασποράς, επειδή ακριβώς είναι ανεξάρτητος από το ελληνικό περιβάλλον, μπόρεσε κατά την διάρκεια της κρίσης του κορωνοϊού και να επικρίνει αντικοινωνικές συμπεριφορές, όπως των καρναβαλιστών της Πάτρας, και να αναδείξει τους κινδύνους που ενέχει για την μετάδοση του ιού η συμμετοχή στο τελετουργικό της Εκκλησίας. Ο Ηλίας Μόσιαλος ως κλασσικό παράδειγμα της τεράστιας επιστημονικής διασποράς της χώρας – έχουμε σε απόλυτους αριθμούς περισσότερους Έλληνες καθηγητές στα κορυφαία 48 πανεπιστήμια των ΗΠΑ από ότι έχουν το σύνολο των χωρών της Νοτίου Αμερικής – αναδεικνύει ότι σε κάθε κρίση που διέρχεται η χώρα, και που απαιτεί αξιόπιστη τεχνογνωσία από το εξωτερικό, αυτή η τεχνογνωσία θα παρέχεται σε σημαντικό βαθμό από την επιστημονική μας διασπορά. Είναι ενδεικτικό μάλιστα ότι ο Ηλίας Μόσιαλος επανειλημμένως έχει τονίσει την επιστημονική αξιοπιστία των Ελλάδι συναδέρφων του, όσο και την βασιμότητα των κυβερνητικών πολιτικών, παρέχοντας στην Ελληνική κοινή γνώμη έξωθεν αξιοπιστία στην αντιμετώπιση της κρίσης του κορωνοϊού από την Ελληνική Πολιτεία.
Η σύγκριση του βιογραφικού του Ηλία Μόσιαλου με τον Σωτήρη Τσιόδρα, του συντονιστή του Υπουργείου Υγείας της αντιμετώπισης του κορωνοϊού, αναδεικνύει και μια άλλη διάσταση, της σύμπραξης γηγενών τεχνοκρατών με τεχνοκράτες της διασποράς, με τις δύο ομάδες να έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Συγκεκριμένα, ο Σωτήρης Τσιόδρας εν μέρει έχει σταδιοδρομήσει στο εξωτερικό, όπως ο Ηλίας Μόσιαλος έχει κατά καιρούς αναλάβει θέσεις ευθύνης στην Ελλάδα, είναι και οι δύο δηλαδή διεθνικοί (transnational) Έλληνες.
Είναι βέβαιο όμως ότι η ώσμωση πρακτικών αντιμετώπισης της κρίσης του κορωνοϊού, και των πολιτικά φορτισμένων διαστάσεων αυτών των πρακτικών, δεν συμπεριλαμβάνει μόνο τις προαναφερθείσες δύο προσωπικότητες. Αφορά και χιλιάδες ανώνυμες επαφές μεταξύ των γιατρών και νοσηλευτών που μετανάστευσαν την περίοδο της κρίσης στην Δυτική Ευρώπη και των συναδέλφων τους που εργάζονται στα δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία της χώρας.
Ανάλογα βλέπουμε τα βιώματα των Ελλήνων της Ιταλίας να διαδίδονται μέσω των κοινωνικών δικτύων και των ΜΜΕ. Είναι εξίσου βέβαιο ότι οι Έλληνες της Ιταλίας μεταφέρουν τα βιώματα τους στους οικείους τους στην Ελλάδα σε ιδιωτικές συνομιλίες. Νομιμοποιούνται δυλαδή από απλούς Έλληνες πολίτες που διαμένουν στην Ιταλία, στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο της Ελλάδος, τα δρακόντεια μέτρα της κρατικής εξουσίας για την ανάσχεση του κορωνοϊού, στο βαθμό που εκλαμβάνεται ότι η Ιταλία πληρώνει, με αυτά τα μέτρα, το τεράστιο κόστος της αρχικής, κρατικής και κοινωνικής, ολιγωρίας της.
Καταληκτικά η αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού αναδεικνύει μια νέα εκδοχή του πάνδημου Ελληνισμού, συμβάλλοντας στην συγκρότηση μιας διασυνοριακής πολιτικής κοινότητας.
*Ο Αντώνης Καμάρας είναι ερευνητής στο Greek Diaspora Project του SEESOX.